Hiểu thế nào về thiết bị đo độ bão hòa ô-xy SpO2

Câu hỏi: Chỉ số SpO2 có ý nghĩa như thế nào trong việc kiểm soát tình trạng chuyển nặng của bệnh nhân Covid-19?

Trả lời: 

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp Việt-Nga, Bộ Quốc phòng:

Máy đo SpO2 là máy đo nồng độ ô-xy trong máu ngoại vi (pulse oximeter). Đây là một trong những thông số đặc biệt quan trọng đối với quá trình điều trị và hồi sức của người bệnh.

SpO2 là viết tắt của cụm từ Saturation of peripheral oxygen - độ bão hòa ô-xy trong máu ngoại vi. Hiểu một cách khác, SpO2 là tỷ lệ hemoglobin ô-xy hóa (hemoglobin có chứa oxy) so với tổng lượng hemoglobin trong máu. Hemoglobin là một protein được tìm thấy trong các tế bào hồng cầu, quyết định màu đỏ của hồng cầu.

Một người khỏe mạnh sẽ có độ bão hòa ô-xy động mạch ngoại vi (SpO2) trong khoảng từ 95-100%. Nếu con số này hạ xuống dưới mức 90% thì bắt đầu gây nguy hiểm.

Trước khi chiếc máy này ra đời, ngay cả những nhân viên y tế giàu kinh nghiệm cũng chỉ phát hiện ra tình trạng thiếu ô-xy khi cơ thể bệnh nhân đã bắt đầu tím tái, tức là ở độ bão hòa 85%. Chỉ đến sau năm 1864, khi George Gabriel Stokes phát hiện ra chức năng vận chuyển ô-xy trong máu của huyết sắc tố hemoglobin, nhiều phiên bản của máy đo nồng độ ô-xy bắt đầu ra đời và ngày một trở nên hiện đại.

Các thiết bị ngày nay thậm có thể phát hiện cả sự thay đổi nồng độ ô-xy ở mức 1%. Theo đó, hemoglobin (Hb) là một loại protein nằm trong tế bào hồng cầu, có nhiệm vụ vận chuyển ô-xy tới mọi tế bào trong cơ thể.

Trung bình, một tế bào hồng cầu trưởng thành có khoảng 270 triệu Hb, mỗi Hb có thể mang theo 4 phân tử ô-xy. Khi chúng ta hô hấp, phổi sẽ làm nhiệm vụ gắn các phân tử ô-xy vào các Hb này.

Khi kẹp máy đo SpO2, máy hoạt động được là nhờ tận dụng một khác biệt giữa 2 dạng của huyết sắc tố: Hb mang ô-xy hấp thụ ánh sáng hồng ngoại mạnh hơn, trong khi Hb không mang ô-xy hấp thụ ánh sáng đỏ tốt hơn.

Máy đo gồm có một cặp đèn LED, một đèn chiếu tia đỏ (bước sóng 660 nm), đèn kia chiếu tia hồng ngoại (bước sóng 940 nm) ở một nhánh và một bộ xử lí điện tử ở nhánh còn lại của kẹp.

Như vậy khi máy chiếu đèn, ánh sáng đi xuyên qua ngón tay ta và truyền tới bộ phận xử lý bên kia. Lượng tia "vượt biên" thành công sẽ cho biết tỷ lệ giữa số Hb mang và không mang ô-xy và từ đó ta có thể biết được độ bão hòa ô-xy.